Duygusal Yeme Nedir?

Yazar: Stj. Dyt. Semanur Göl

Beslenme, sadece açlık duygusunu bastırma eylemi değildir. Sağlık Bakanlığı beslenmeyi; sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini yükseltmek için vücudun gereksinimi olan besin öğelerini yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda almak için bilinçli yapılması gereken bir davranış olarak tanımlamıştır. Beslenme sadece biyolojik açıdan değil psikolojik açıdan da kayda değer bir önem arz etmektedir.

İnsanlar beslenme ihtiyacını karşılarken farklı yeme davranışları sergilemektedir. Yemek yeme davranışına birçok faktör etki etmektedir. Bunların başında bireylerin içinde bulunduğu duygusal durumlar yer almaktadır. Yemek tüketiminde bireylerin duygu durumlarının önemli etkisi vardır. Duygularımızın etkisine göre iştah durumu ve besin alımının %30-48 arasında değişiklik göstererek arttığı ya da azaldığı gözlemlenmiştir.

Duygusal yeme, birtakım duygu durumlarında meydana gelen bir yeme davranışı eğilimi olarak ifade edilmektedir. Normalde anksiyete, kızgınlık, depresyon vb. duygu durumları iştah azalmasına neden olurken duygusal yeme davranışı sergileyen kişiler bu tarz durumlarda aşırı bir yeme davranışı gösterebilmektedir. Özellikle bu tarz olumsuz duygularla başa çıkmada zorlanan bireylerde besinlerin yatıştırıcı etkisini kullanarak gereğinden fazla ve gereksiz besin tüketimi gözlenmektedir. Bu yatıştırıcı etki daha çok karbonhidrat içeriği yüksek besinlerde bulunmaktadır. Bu etkilerin yeme üzerindeki göstergesi beyin serotonin seviyesi ile alakalıdır. Bunun yanı sıra tükettiğimiz öğünün az miktarda protein içermesi beyin bariyerindeki triptofan seviyesini arttırır bununla beraber serotonin seviyesi de artar. Yüksek karbonhidrat ve yağ alımı ise hipotalamus-pituiter ve adrenal axis aktivitesini azaltıp stres seviyesini düşürmektedir. Bu mekanizmadan yola çıkarak bireylerde lezzetli olan yiyeceklerin tüketimi olumsuz duyguları azaltır diyebiliriz.

Duygusal yeme; depresyona, yeme bozukluklarına ve hormonal problemlere sebep olabilir. Bu durumlara ek olarak obez bireylerin bir kısmında da duygusal yemeye rastlanmıştır. Bundan dolayı sağlıklı zayıflama tedavisi ve kalıcı ağırlık kaybı için duygusal yeme unutulmaması gereken bir öğedir.

Dengeli ve düzenli beslenmemizi destekleyecek alışkanlıklar kazanmak duygusal yemeden korunmak için önem taşımaktadır. Kişinin duygusal yeme tarzını bulup değerlendirerek tavsiyelerde bulunmak kişinin bu durumu atlatması ve gelişimi için çok yararlı olmaktadır. Ruh halini etkilemesi ve duygusal beslenmeyi azaltması sebebiyle yapılan programa egzersiz eklenmesi önerilmektedir.

Kaynakça

T.C. Sağlık Bakanlığı- Yeterli ve Dengeli Beslenme Nedir?

Serin, Y., & Şanlıer, N. (2018). Duygusal yeme, besin alımını etkileyen faktörler ve temel hemşirelik yaklaşımları. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 135-146.

İNALKAÇ, S., & ARSLANTAŞ, H. (2018). Duygusal yeme. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 27(1), 70-82.

Taş, E., & Kabaran, S. (2020). Sezgisel yeme, duygusal yeme ve depresyon: Antropometrik ölçümler üzerinde etkileri var mı. Sağlık ve Toplum, 20, 127-139.

SOYLU, Y., TURGUT, M., CANİKLİ, A., & KARGÜN, M. (2021). Fiziksel Aktivite, Duygusal Yeme ve Ruh Hali İlişkisi: Kovid-19 ve Üniversite Öğrencileri. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 88-97.

Ünal, S. G. (2018). Duygusal beslenme ve obezite. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 3(2).